فرانشیز در بیمه چیست؟

به گزارش فرکانس بیمه، در صنعت بیمه فرانشیز به آن بخشی از خسارت می گویند که بر عهده بیمه گذار است. به عبارت دیگر به مبلغی فرانشیز بیمه گفته می شود که در جریان پرداخت خسارت، شرکت بیمه هیچ گونه تعهدی در مقابل پرداخت بخشی از آن ندارد. این مبلغ معمولا به صورت درصدی از تمام خسارت پرداختی است و میزان آن در شرایط خصوصی بیمه نامه آمده است.

یک مثال از فرانشیز بیمه ای

در یک قرارداد ۱۰ میلیون تومانی ۱۰ درصد مبلغ کل آن یعنی یک میلیون تومان به عنوان فرانشیز بیمه در نظر گرفته می شود. پرداخت این یک میلیون تومان بر عهده بیمه گذار است و مابقی آن را شرکت بیمه پرداخت می کند. پس فرانشیز آن بخشی از خسارت و هزینه ها به شمار می آید که پرداخت آن بخش بر عهده بیمه گذار است.

دلایل کسر فرانشیز

یکی از دلایل کسر فرانشیز این است که وجود فرانشیز مقدار قابل ملاحضه ای از تعهد بیمه گر می کاهد. همین مسئله موجب تخفیف و ارزان شدن بیمه می شود. از سوی دیگر وجود فرانشیز موجب توجه بیشتر بیمه گذار به رعایت تدابیر احتیاطی از جمله مقررات رانندگی و ظوابط حرفه ای می شود این مسئله به سود جامعه است.

در همین راستا گاهی وجود این قانون کسورات بیمه ای موجب کاهش استفاده بیمه گذار از پوشش بیمه ای می شود.

انواع فرانشیز

۱. بعضی اوقات فرانشیز بیمه، یک نرخ ثابت و معین است که از مبلغ کل خسارت وارد شده به فرد بیمه شده کسر خواهد شد.

۲. گاهی فرانشیز بیمه درصدی از مبلغ بیمه است که در صورت افزایش پیدا کردن مبلغ بیمه، میزان درصد آن نیز افزایش می یابد.

۳. برخی مواقع فرانشیز درصد ثابتی از خسارت وارد شده به فرد بیمه شده است که شخص بیمه گذار و شرکت بیمه را در پرداخت خسارت با یکدیگر سهیم می کند.

۴. ضمنا ما فرانشیز زمانی هم داریم که به معنای ایفای تعهدات شرکت بیمه پس از سپری شدن دوره انتظار است.

اعمال فرانشیز در رشته بیمه ای

الف : در بیمه های مهندسی و بدنه معمولا فرانشیز وجود دارد ولی با توجه به نوع خسارت میزان آن متغیر است. در ییمه آتش سوزی فرانشیز نداریم مگر در برخی خطرات تبعی.

ب: از میان بیمه های اشخاص تنها بیمه درمان ( هزینه های دارو، حق الزحمه پزشک ) است که فرانشیز دارد و در بیمه حوادث و نقص عضو، اعمال فرانشیز عرف نیست و بیمه عمر نیز هیچگونه فرانشیزی ندارد.

ج : در بیمه نامه های اختیاری مسئولیت، امکان اعمال فرانشیز وجود دارد اما در بیمه نامه های اجباری مسئولیت ( مانند بیمه شخص ثالث ) اعمال فرانشیز غیر ممکن است.

معنای واقعی فرانشیز چیست؟

فرانشیز به شکلی که در کشور ما اعمال می شود در دنیا با نام کاستنی Deductible  شناخته می شود. حالا این موضوع را با مثال توضیح می دهیم؛ اگر در یک قرارداد فرانشیز معاول ۱۰۰ هزار تومان تعیین شود و خسارت وارده ۹۹ هزار تومان باشد، چون خسارت از مبلغ فرانشیز تعیین شده کمتر است هیچ خسارتی داده نمی شود ولی اگر خسارت ۱۰۱ هزار تومان باشد کل خسارت داده می شود.  در استانداردهای بیمه گری دنیا به این روند فرانشیز گفته می شود.

کاستنی چیست؟

کاستنی به شکلی که ما در ایران فرانشیز را اجرا می کنیم، گفته می شود. به عنوان مثال اگر در یک قرارداد کاستنی معادل ۱۰۰ هزار تومان تعیین شود و خسارت وارده ۹۹ هزار تومان باشد چون خسارت از مبلغ کاستنی کمتر است هیچ خسارتی داده نمی شود ولی اگر خسارت ۱۰۱ هزار تومان باشد، ۱۰۰ هزار تومان از خسارت کسر و یک هزار تومان خسارت داده می شود. در استانداردهای بیمه گری دنیا به این فرآیند کاستنی می گویند ولی ما در کشورمان به اشتباه به این فرآیند فرانشیز می گوییم.